Wat cloud computing kan betekenen voor het digitale decennium van de EU
Samenvatting
De jaren 2020 zijn het digitale decennium van de Europese Commissie, met ambitieuze doelstellingen op vier gebieden voor het versnellen van vooruitgang wat betreft vaardigheden, overheden, infrastructuurvoorzieningen en bedrijven (zie Kader 1).1
Het onafhankelijke adviesbureau Public First is door Amazon Web Services (AWS) aangesteld om te verkennen welke rol cloud computing kan spelen bij het realiseren van de digitale ambities van de Europese Unie, en om consumenten en ondernemingen te bevragen om inzicht te krijgen in de huidige staat van deze doelstellingen. In Nederland heeft Public First nieuwe economische modellen opgesteld en opinie-onderzoek uitgevoerd onder meer dan 1.000 consumenten en meer dan 1.300 bedrijven (zie Kader 2).
Volgens onze schatting kan het realiseren van de doelstellingen voor het digitale decennium meer dan € 179 miljard aan economische waarde opleveren. Dit is vergelijkbaar met 23% van de huidige economie van Nederland.
Wat is het digitale decennium?
Het digitale decennium is een visie voor de digitale transformatie van Europa tegen 2030. In 2021 heeft de Europese Commissie (EC) een zogenaamd 'digitaal kompas' ontwikkeld met belangrijke maatstaven voor het behalen van de doelstellingen van de EU. Deze worden hieronder besproken, en vormen de basis voor de analyse en aanbevelingen in dit rapport.
De kansen van het digitale decennium
In de hele Europese Unie zien we dat burgers het belang van digitale technologie en het digitale decennium inzien. Wat betreft het belang voor de economie zien Nederlanders digitale technologie als de op één na belangrijkste factor, met gezondheidszorg op de eerste plaats.
Nederland heeft de digitale wereld omarmd en is goed op weg om de doelstellingen voor het digitale decennium van de Commissie te behalen. In dit rapport kijken we naar hoe het bereiken van deze doelstellingen verder kan worden versneld door een nog betere samenwerking tussen overheden, bedrijven en burgers.
Recente vooruitgang ten aanzien van geselecteerde doelstellingen voor het digitale decennium
Bedrijven
Stand van zaken: De mate van digitalisering in Nederland is hoog. De Nederlandse technologiesector loopt binnen de EU voorop. Nederland is hard op weg de EU-doelstellingen voor bedrijven te behalen.
Belangrijkste inzichten
- Onvoldoende bedrijven maken gebruik van de mogelijkheden van bestaande digitale hulpmiddelen. Volgens de Europese Commissie werkt 48% van de Nederlandse bedrijven met de cloud, 24% met kunstmatige intelligentie en 27% met big data. De inzet van digitale hulpmiddelen zoals Customer Relationship Management (CRM), Enterprise Resource Planning (ERP) en online boekhouding kan de productiviteit van bedrijven met 10 tot 25% verhogen.
- Het verhogen van het gebruik van de cloud gaat een belangrijke rol spelen bij het leggen van het fundament voor de volgende generatie innovaties. We schatten dat een aanzienlijk deel (55%) van de mogelijke impact van de plannen voor het digitale decennium afhangen van cloud computing, dat een essentiële factor vormt voor technologieën zoals kunstmatige intelligentie of big data. Als we het gebruik van de cloud in kleine bedrijven in Nederland tot 10 procentpunt zouden kunnen opschroeven, schatten we dat dit op zichzelf al tot een toename van de Nederlandse economie met 0,5% van de bruto toegevoegde waarde zou kunnen leiden, ofwel € 4,2 miljard extra.
Vaardigheden
Stand van zaken:Nederland gaat de Europese doelstelling van minstens 80% digitale basisvaardigheden onder burgers dit jaar waarschijnlijk behalen.
Belangrijkste inzichten
- Met een in hoge mate gedigitaliseerde economie blijven digitale vaardigheden het fundament vormen waarop groei kan worden gebaseerd. 79% van de bedrijven ziet digitale vaardigheden als belangrijk of essentieel. Dit percentage loopt op tot 97% voor digitaal intensieve bedrijven.2 32% van de digitaal intensieve bedrijven gaf aan dat hun groei is vertraagd door het tekort aan digitale vaardigheden, 28% dat de kosten hierdoor zijn gestegen, en 19% dat de ontwikkeling van nieuwe technologie hierdoor is vertraagd.
- Hoewel het aantal ICT-specialisten van belang is, heeft het verbeteren van de digitale vaardigheden van de gemiddelde werknemer mogelijk net zoveel effect. Niet iedereen hoeft te kunnen programmeren of zelflerende systemen te ontwikkelen om zijn of haar functie goed te kunnen uitvoeren, maar bijna iedereen kan profiteren van middelhoge digitale vaardigheden. Volgens één schatting beschikt meer dan 40% van de medewerkers die dagelijks kantoorsoftware gebruikt niet over voldoende vaardigheden om deze effectief te benutten.3
- Zonder de inclusie te verbeteren, wordt het lastig om aan de Europese doelstelling van 20 miljoen ICT-specialisten in 2030 te voldoen. Op basis van huidige ontwikkelingen behoort in 2030 minder dan 25% van ICT-specialisten tot het vrouwelijk geslacht, wat slechts een kleine stijging vormt ten opzichte van de 18% vrouwen in 2021.
Infrastructuurvoorzieningen
Stand van zaken: Nederland is een van de best presterende landen in de EU wat betreft connectiviteit, waarbij 90% van de huishoudens is aangesloten op een vast netwerk met zeer hoge capaciteit. Om de volgende innovatiegolf mogelijk te maken, moet Nederland zich nu richten op het ontwikkelen van oplossingen met een lage latentie, zoals edge-computing, waardoor gegevensverwerking, gegevensanalyse en gegevensopslag dichter bij de bron van de gegevens kunnen worden uitgevoerd.
Belangrijkste inzichten
- Digitale infrastructuur wordt gezien als belangrijker dan traditionele vormen van investeringen, zoals vervoer. Inons opinie-onderzoek kozen consumenten en bedrijven sneller of betrouwbaarder internet als belangrijkste prioriteit voor investeringen in infrastructuur voor connectiviteit, nog voor andere soorten investeringen zoals wegen, spoorwegen of luchthavens.
- Ter ondersteuning van de Europese groene transitie zijn er meer digitale hulpmiddelen nodig. 92% van de Nederlandse bedrijven gaf aan het eens te zijn met uitspraak dat het huidige belang van duurzaamheid gehandhaafd moet worden of moet worden uitgebreid bij het nemen van zakelijke beslissingen. Bedrijven waren er echter veel minder zeker van dat ze op dit moment over toereikende digitale hulpmiddelen beschikken om duurzaamheid te bewaken en verbeteren, waarbij 49% aangaf het eens te zijn met deze uitspraak.
- De keuze aan technologie en toegang hebben tot de beste technologie is belangrijker dan de nationaliteit van het bedrijf dat de technologie verzorgt. Technologieën zoals de 'cloud' zijn geen eenheidsworst, maar een manier waarop verschillende soorten digitale diensten kunnen worden geleverd. In ons opinie-onderzoek onder bedrijven gaf niet meer dan 8% de nationaliteit van de aanbieder aan als een van de belangrijkste factoren bij het kiezen voor een cloudaanbieder. Als geheel was dit op een lijst van veertien factoren een van de zes minst belangrijke factoren.4
Overheid
Stand van zaken: Nederland heeft 86% van zijn doelstelling voor digitale openbare diensten voor burgers behaald, en 83% van zijn doelstelling voor digitale openbare diensten voor bedrijven.
Belangrijkste inzichten
- De EU is wereldwijd toonaangevend wat betreft de digitale overheid. 91% van de Nederlanders maakt op dit moment gebruik van digitale overheidsdiensten en 78% van de Nederlandse consumenten gaf aan dat ze er vertrouwen in hadden dat ze via de websites of apps van hun overheid informatie of diensten zouden kunnen vinden.
- Een groot aantal Nederlanders zou er geen probleem mee hebben meer digitale overheidsdiensten te gebruiken; meer dan de helft zou hun medische dossier online willen raadplegen. Uit ons opinie-onderzoek bleek dat 41% hun medische dossier online had geraadpleegd, en dat meer dan een kwart (28%) hun identiteit online had geverifieerd, terwijl 57% aangaf dat ze hun medische dossier wel online zouden willen raadplegen, en 44% zou hun identiteit wel online willen verifiëren. Dit maakt duidelijk dat er nog meer vooruitgang geboekt kan worden.
- De cloud kan een aanzienlijke rol spelen bij het zorgen voor een meer wendbare en efficiënte digitale overheid. Volgens onze schatting zou het overzetten van 10% van de IT-systemen van de overheid naar de cloud Nederlandse belastingbetalers meer dan € 73 miljoen kunnen besparen.
Methodologie
In dit onderzoek maakten we gebruik van een aantal verschillende methoden voor het kwantificeren van het economisch potentieel van de Europese plannen voor het digitale decennium en de rol van de cloud:
- We hebben in negen landen nieuw landelijk representatief consumentenonderzoek uitgevoerd, waarbij in totaal 6.830 Europeanen waren betrokken, waaronder 1.006 in Nederland, en vroegen hun mening over allerlei zaken met betrekking tot digitale technologie en vaardigheden.
- We hebben in negen landen nieuw economisch representatief bedrijfsonderzoek uitgevoerd, waarbij 7.184 Europese senior besluitvormers waren betrokken, waaronder 1.345 in Nederland.
- We hebben 10 beleidsbelanghebbenden in heel Europa geïnterviewd, en vroegen hen naar hun mening over de vordering van de plannen voor het digitale decennium.
- We hebben nieuw literatuuronderzoek uitgevoerd over de invloed van digitale technologie, digitale vaardigheden, cloud computing en kunstmatige intelligentie op economische groei.
- Op basis van de gegevens uit ons opinie-onderzoek en de resultaten van ons literatuuronderzoek hebben we nieuwe modellen gemaakt voor het geven van een afzonderlijke schatting van het effect van het verhogen van het niveau van basis-digitale vaardigheden, het gebruik van digitale hulpmiddelen onder bedrijven, cloud computing en het gebruik van kunstmatige intelligentie en big data.
Voor meer informatie over onze modellen kunt u het onderdeel Methodologie in de bijlage van het rapport raadplegen.
Public First is lid van de Market Research Society. De volledige tabellen voor de gegevens die in dit rapport zijn gebruikt, kunt u via onze website downloaden. [LINK TO BE INSERTED]
Hoewel AWS voor dit rapport opdracht aan Public First heeft gegeven, zijn alle economische schattingen door ons gedaan.
Inleiding
Digitale technologie is een van de belangrijkste aanjagers van economische groei, een hogere levensstandaard en meer duurzaamheid. Sinds de jaren 80 van de twintigste eeuw is digitale technologie verantwoordelijk geweest voor ongeveer een kwart van de groei in landen met een ontwikkelde economie.5 Allerlei technologieën, zoals de personal computer, de spreadsheet, het internet, de smartphone en cloud computing hebben eraan meegeholpen de manier waarop we leven, werken en communiceren grondig te veranderen. Uit ons opinie-onderzoek bleek dat de digitale economie door 47% van de Nederlanders werd gezien als de sector die er het best in geslaagd was in de afgelopen tien jaar te innoveren.
In 2021 heeft de Europese Commissie een zogenaamd 'digitaal kompas' ontwikkeld, met op vier gebieden doelstellingen voor het ondersteunen van de digitale transformatie van de Europese Unie: bedrijven, vaardigheden infrastructuurvoorzieningen en overheden.
Voor dit rapport kreeg het onafhankelijke adviesbureau Public First opdracht van Amazon Web Services (AWS) om te verkennen hoe Nederland het best vooruitgang kan boeken ten aanzien van zijn doelstellingen voor het digitale decennium.
Hiervoor hebben we het volgende gedaan:
- Nieuw opinie-onderzoek uitgevoerd onder meer dan 1.000 consumenten en meer dan 1.300 bedrijven in Nederland om inzicht te krijgen in hun huidige gebruik van en houding ten aanzien van digitale technologie.
- Nieuwe economische modellen opgesteld om een beter begrip te krijgen van de mogelijkheden van digitale technologie en de rol van de cloud.
Uit onze modellen blijkt dat het realiseren van de plannen voor het digitale decennium van de EU meer dan € 179 miljard aan economische waarde voor Nederland kan opleveren. Dit is vergelijkbaar met 21% van de huidige economie van Nederland.
In dit rapport kijken we naar de volgende drie hoofdvragen voor elk van de vier gebieden van het digitale kompas:
- Wat is de actuele stand van zaken ten aanzien van de doelstellingen van de EU voor het digitale decennium?
- Wat is de mening van Europese burgers en bedrijven?
- Wat is de rol van cloud computing bij het bevorderen van snellere vooruitgang?
De vooruitgang van Nederland bij een reeks van doelstellingen voor het digitale decennium
| Gebied | Doelstelling 2030 | Huidige status |
| Bedrijven | ||
| % van bedrijven die cloud gebruiken | 75% | 48% |
| % van bedrijven die kunstmatige intelligentie gebruiken | 75% | 24% |
| % van bedrijven die big data gebruiken | 75% | 27% |
| van het MKB dat minstens over een basisniveau van digitale intensiteit beschikt | 90% | 75% |
| Vaardigheden | ||
| Aandeel van ICT-specialisten op de arbeidsmarkt | 20 miljoen in de EU | 6% |
| Aandeel vrouwelijke ICT-specialisten | Convergentie tussen mannen en vrouwen | 18% |
| % van volwassenen met minstens basis-digitale vaardigheden | 80% | 79% |
| Infrastructuurvoorzieningen | ||
| % van huishoudens met 5G-dekking | 100% | 80% |
| % van huishoudens met internetdekking op het gigabit-niveau | 100% | 90% |
| Overheid | ||
| % van belangrijke openbare diensten voor burgers dat digitaal wordt aangeboden | 100% | 86%6 |
| % van belangrijke openbare diensten voor bedrijven dat digitaal wordt aangeboden | 100% | 83%7 |
Bron: DESI-index Europese Unie
Bedrijven
Stand van zaken
| Doelstelling digitaal decennium van de EU | Stand van zaken |
| Ten minste 75% van de ondernemingen in de Europese Unie maakt gebruik van cloud computing-diensten, big data en kunstmatige intelligentie. | Op dit moment heeft Nederland de doelstelling van de EU van 75% bijna bereikt: ongeveer 48% van de Nederlandse bedrijven werkt met de cloud, 24% met kunstmatige intelligentie en 27% met big data. Op grond van de huidige ontwikkelingen gebruikt in 2028 al 75% van de bedrijven in Nederland de cloud, twee jaar eerder dan de deadline in 2030. |
| Meer dan 90% van het MKB behaalt minstens een basisniveau van digitale intensiteit.8 | Nederland is al in de buurt van de doelstelling van de EU voor 90% van het MKB dat minstens een basisniveau van digitale intensiteit behaalt. In Nederland heeft 75% van de bedrijven dit niveau al bereikt. |
Voortgang t.a.v. doelstelling cloud
Wat blijkt uit ons onderzoek?
De mate van digitalisering in Nederland is hoog. De Nederlandse technologiesector loopt binnen de EU voorop, waardoor deze in de komende jaren grote vooruitgang kan boeken.
In totaal geeft 50% van de bedrijven aan dat digitale technologie in de afgelopen vijf jaar belangrijker voor hun activiteiten is geworden. Bovendien komt Nederland snel in de buurt van de doelstelling van de EU voor 75% van de bedrijven die cloud, big data en kunstmatige intelligentie toepassen.Een deel van het laaghangende fruit voor het verhogen van de productiviteit is het invoeren van bestaande technologieën, zoals cloud of digitale hulpmiddelen zoals CRM, ERP of internetboekhouding door kleine bedrijven. Op zichzelf kan dit de productiviteit van bedrijven al met 10 tot 25% verhogen.9
Om het niveau van invoering van digitale technologieën onder bedrijven te kunnen vergelijken en te zien welke soorten bedrijven achterlopen wat betreft hun digitale ontwikkeling, hebben we elk bedrijf een score van 1 t/m 12 gegeven voor digitale intensiteit, op basis van de index voor digitale intensiteit van de Europese Unie in 2020.10 Het bleek dat kleinere bedrijven een aanzienlijk hogere kans hadden op een hoge score voor digitale intensiteit.
Hoewel ongeveer de helft van alle Europese bedrijven aangaf online hulpmiddelen te gebruiken om gegevens op te slaan, social media te gebruiken of online te adverteren, deden alleen de relatief digitaal intensieve bedrijven hun voordeel met meer geavanceerde workflows, zoals de analyse van interne gegevens of het uitvoeren van hun eigen aangepaste toepassingen.
Voor welk van de volgende doeleinden gebruikt uw bedrijf online hulpmiddelen?
Gevraagd naar de belangrijkste barrières voor een grotere inzet van digitale technologie, wezen digitaal intensieve bedrijven op de extra juridische of wettelijke complexiteit die hiervan het gevolg is (24%) of waren onzeker over de beste manier van implementatie (14%), terwijl bedrijven met een lage digitale intensiteit meer algemene redenen opgaven, zoals dat ze dachten dat digitale technologie waarschijnlijk geen aanzienlijk verschil zou maken (20%) of dat het te duur was om in te voeren (29%). Voor deze bedrijven kan (het ontbreken van) bewustheid en kennis van mogelijke voordelen een net zo grote beperking vormen als technische barrières.
Voor welke van de volgende zaken zou uw bedrijf, meer dan op dit op dit moment, digitale technologie kunnen benutten?
Een toegenomen inzet van de cloud kan een belangrijke rol spelen bij het ondersteunen van de digitale transformatie.
Door van rekenkracht en gegevensopslag een flexibele dienst te maken, helpt cloud computing kosten voor bedrijven te verminderen, innovatie te versnellen, het makkelijker te maken overal toegang tot gegevens te krijgen, de digitale beveiliging te verbeteren en bedrijven duurzamer te worden. Het is ook een essentiële factor voor de volgende golf van digitale technologieën zoals machinaal leren, het Internet of Things (IoT) en 6G. Als onderdeel van dit project kijken we onder meer naar de bijzondere rol die cloud computing zou kunnen spelen bij het bevorderen van de groei van bedrijven.
Volgens onze schattingen worden elke dag in totaal meer dan vijfduizend bedrijven in Europa opgericht die met de cloud werken. Als we het gebruik van de cloud in kleine bedrijven in heel Nederland tot 10 procentpunt zouden kunnen opschroeven, schatten we dat dit op zichzelf al tot een toename van de Nederlandse economie met 0,5% van de bruto toegevoegde waarde zou kunnen leiden, ofwel € 4,2 miljard extra.
Vandaag de dag is de wereldwijde openbare markt voor de cloud meer dan 300 miljard dollar waard.11 Desondanks bevindt de cloud zich nog in een vroege fase en veel workflows moeten nog worden overgezet. Volgens één schatting gaat er maar 9% van de wereldwijde omzet in de IT op dit moment door de cloud.12 In ons opinie-onderzoek onder bedrijven gaf net iets minder dan de helft van de gebruikers van de cloud (42%) aan dat ze de cloud pas in de afgelopen drie jaar zijn gebruiken.
De voordelen van cloud computing voor bedrijven
De voordelen van cloud computing voor bedrijven zijn onder meer:
- Flexibiliteit en kostenbesparingen. Door het gebruik van cloud computing betalen bedrijven alleen voor de technologie waar ze gebruik van maken. Dit betekent dat ze capaciteit kunnen op- en afschalen in het geval van onverwachte of seizoensgerelateerde pieken in vraag, en niet hoeven te betalen voor ongebruikte rekenkracht. Gemiddeld genomen hebben bedrijfsservers vaak een bezettingsgraad van minder dan 20%, terwijl de bezetting van de cloudservers vaak hoger dan 50% uitvalt.13 We schatten dat Europese gebruikers van AWS ongeveer 39% van hun IT-uitgaven hebben bespaard door hun werklast naar de cloud over te zetten.
- Innovatie en wendbaarheid. De cloud maakt een snellere ontwikkeling, inzet en een sneller opschalen mogelijk van nieuwe digitale hulpmiddelen en diensten. Europese ontwikkelaars wisten ons te vertellen dat dankzij het gebruik van AWS hun ontwikkelingstijd gemiddeld met 26% sneller werd.
- Opslaan en beschermen van gegevens. Door applicaties in de cloud te bouwen, kunnen bedrijven handmatige beveiligingstaken automatiseren, terwijl het eigendom en de privacy van hun gegevens geen gevaar lopen.
Tegelijkertijd maken veel bedrijven op dit moment alleen gebruik van cloud computing voor relatief eenvoudige toepassingen, zoals gegevensopslag, waarbij slechts een minderheid zijn voordeel doet met meer geavanceerde gebruikstoepassingen zoals de analyse van big date of het uitvoeren van zijn eigen interne toepassingen.
IaaS ('Infrastructure as a Service) en PaaS ('Platform as a Service') spelen voor veel bedrijven een sleutelrol bij de transformatie. Gebruikers van de cloud gaven aan dat IaaS of PaaS hen in staat had gesteld papieren of handmatige processen door digitale systemen te vervangen (34%), bestaande bedrijfsprocessen te automatiseren (34%) of nieuwe soorten toepassingen te ontwikkelen (31%).
Heeft het gebruik van clouddiensten u in staat gesteld een of meerdere van de volgende dingen te doen?
Vaardigheden
Stand van zaken
| Doelstelling digitaal decennium van de EU | Stand van zaken |
| 80% van de mensen met een leeftijd van 16 t/m 74 heeft minstens basis-digitale vaardigheden | In Nederland beschikt op het moment 79% over basis-digitale vaardigheden, het hoogste cijfer voor basis-digitale vaardigheden in de Europese Unie. In de afgelopen vijf jaar is de aanwezigheid van basis-digitale vaardigheden met 7 procentpunt gestegen. Op basis van de huidige ontwikkelingen gaat Nederland waarschijnlijk de EU-doelstelling van 80% van de bevolking met basis-digitale vaardigheden in 2030 overtreffen. |
| 20 miljoen mensen met een baan in de informatie- en communicatietechnologie (ICT), waarbij mannen en vrouwen een gelijk aandeel van het personeel uitmaken. | In de afgelopen vijf jaar is het aandeel ICT-specialisten als deel van het totaal aantal werkenden in de EU van 3,5 tot 4,3% gestegen. Dit komt overeen met 8 miljoen werknemers. Hoewel er enige voortgang wordt geboekt bij de toename van het aandeel vrouwelijke ICT-specialisten, vindt dit plaats met een zeer laag tempo. In Nederland is het percentage vrouwelijke ICT-specialisten in de afgelopen vijf jaar met slechts 3,7 procentpunt toegenomen. |
Aandeel vrouwelijke ICT-specialisten
Voortgang ten opzichte van doelstelling digitale vaardigheden
Wat blijkt uit ons onderzoek?
Een tekort aan digitale vaardigheden vormt een actieve rem op de meest digitaal geavanceerde bedrijven.
Onder bedrijven werden digitale vaardigheden gezien als belangrijk of essentieel voor 79% van de bedrijven en voor 97% van in hoge mate digitaal intensieve bedrijven.
Ongeveer de helft van de besluitvormers in bedrijven (47%) gaven aan dat ze het gevoel hadden dat ze persoonlijk voor hun functie betere digitale vaardigheden nodig hadden, en 72% gaf aan dat basis-vaardigheden voor hun functie belangrijk waren.
In ons opinie-onderzoek kwam het gebruik van speciale digitale experts onder kleinere bedrijven nog relatief weinig voor:
Digitaal intensieve bedrijven hadden een aanzienlijk hogere kans om aan te geven dat ze het moeilijk vinden personeel te vinden met goede digitale vaardigheden (43%), vergeleken met gemiddelde bedrijven (19%), en dat een tekort aan digitale vaardigheden een negatief effect op hun bedrijf had. 32% gaf aan dat de groei hierdoor was vertraagd, 28% dat de kosten erdoor waren gestegen, en 19% dat hierdoor de ontwikkeling van nieuwe technologie was vertraagd.
Basis- en middelhoge digitale vaardigheden zijn voor de toekomst van de Europese economie waarschijnlijk net zo belangrijk als gevorderde digitale vaardigheden
We vroegen zowel consumenten als bedrijven welke digitale vaardigheden volgens hen belangrijk waren voor de gemiddelde werknemer om op dit moment hun werk te kunnen doen. Europese burgers vonden dat deze vaardigheden onder andere basiswebsitevaardigheden en basis-digitale vaardigheden zouden moeten omvatten, terwijl meer digitaal intensieve bedrijven eerder dachten dat data-analyse en programmeren ook belangrijk waren.
Welke digitale vaardigheden zijn volgens u vandaag de dag belangrijk voor een gemiddelde werknemer?
Op onze vraag aan consumenten in welke digitale vaardigheden ze vertrouwen hadden, zei 27% dat ze er vertrouwen in hadden dat ze hun eigen website zouden kunnen maken. Op onze vraag welke digitale taken ze in de afgelopen drie maanden hadden voltooid, zei:
Hoewel niet iedereen voor zijn of haar werk hoeft te kunnen programmeren, of hun eigen zelflerende computermodel hoeft te maken, zou bijna iedereen van goede middelhoge digitale vaardigheden kunnen profiteren, zoals hoe men online veilig blijft, op effectieve wijze een nieuwe vaardigheid kunt onderzoeken of leren, via nieuwe online hulpmiddelen met collega's kunt samenwerken of op basisniveau gegevens in een spreadsheet kunt bewerken. Volgens één schatting beschikt meer dan 40% van de medewerkers die dagelijks kantoorsoftware gebruikt niet over voldoende vaardigheden om deze effectief te gebruiken.14
Evenzo waren meer mensen het ermee eens dat het voor kinderen belangrijk was om op school te leren programmeren, hoewel relatief weinig consumenten op dit moment in hun dagelijks leven programmeervaardigheden gebruiken.
Op onze vraag aan Europese ouders welke digitale vaardigheden belangrijk waren om door hun kinderen te worden geleerd, zei:
Infrastructuurvoorzieningen
Stand van zaken
| Doelstelling digitaal decennium van de EU15 | Stand van zaken |
| Alle Europese huishoudens gedekt door een Gigabit-netwerk, en alle bevolkte gebieden gedekt door 5G | 90% van de huishoudens kunnen al profiteren van een vast netwerk met zeer hoge capaciteit en 5G-dekking bereikt op het moment 80% van de huishoudens. |
Voortgang ten opzichte van breedband
Wat blijkt uit ons onderzoek?
Digitale economie is een van de meest essentiële vormen van infrastructuur
In ons opinie-onderzoek kozen consumenten en bedrijven een sneller of betrouwbaarder internet als hun belangrijkste prioriteit voor investeringen in infrastructuur, in plaats van meer traditionele vormen van vervoersinfrastructuur zoals wegen, spoorwegen of luchthavens. Zoals we in de laatste jaren hebben gezien, kan digitale connectiviteit vaak een vervanging vormen voor traditionele vormen van vervoer, doordat er minder woon-werkverkeer nodig is.
Als u zou moeten kiezen, aan welke van de volgende soorten investeringen in infrastructuur zou u dan graag zien dat de overheid in uw plaatselijke omgeving prioriteit geeft?
Hoewel consumenten en besluitvormers in bedrijven relatief tevreden waren met hun internetverbinding thuis of op kantoor, waren ze minder tevreden over de kwaliteit van hun internetverbinding wanneer ze onderweg zijn:
Thuis
Op het werk
Onderweg
In de komende tien jaar zijn voor toepassingen met geringe vertraging zogenaamde edge-computingknooppunten nodig ter aanvulling op de cloud, waardoor computingvermogen dichter bij de eindgebruiker wordt gebracht. Dit helpt bij de ondersteuning van:
- Een slimmer energie- en vervoersnetwerk in steden, helpt bij de verhoging van de efficiëntie, het verminderen van verkeersopstoppingen en het ondersteunen van autonome voertuigen
- Kwaliteitscontroles in real-time in de landbouw en de maakindustrie
- IoT-oplossingen voor de veiligheid van medewerkers in een gevaarlijke omgeving
Als een van de doelstellingen voor het digitale decennium heeft de EU een doel gesteld voor '10.000 klimaatneutrale en zeer veilige edge-knooppunten'. In 2025 verwacht de Europese Commissie dat 80% van alle gegevens in slimme apparaten dichter bij de gebruiker worden verwerkt, ook wel bekend als edge-computing. Op dit moment vindt naar schatting 80% van de verwerking en analyse van gegevens plaats in datacentra en gecentraliseerde rekenvoorzieningen.16
Hoewel dit soort lokale rekenkracht in belang zal toenemen, blijft het internet en de cloud waarschijnlijk in hoge mate internationaal. Veel van de economische kracht van het internet komt voort uit het verminderen van internationale barrières voor handel. In ons opinie-onderzoek onder bedrijven zagen we dat bedrijven grote waarde hechten aan de mogelijkheid de technologie te kiezen die het beste bij hen past.
Digitale infrastructuur kan de groene transitie ondersteunen
Afgezien van de digitale transformatie wordt de andere belangrijke structurele verandering waar Europese economieën in de jaren 2020 mee te maken krijgen de transitie naar een koolstofarme economie. Een groter gebruik van digitale technologie speelt een essentiële rol bij ter ondersteuning van deze veranderingen.
Om te beginnen helpen digitale technologieën zoals de cloud, het 'Internet of Things' en machinaal leren bij het zorgen voor een slimmer energienet, voor een grotere flexibiliteit, een efficiënter gebruik van hulpbronnen en het belonen van consumenten en bedrijven die energieverspilling verminderen. Intelligente systemen zullen woningen helpen te reageren op veranderende groothandelsenergieprijzen, en cloudgebaseerde systemen gaan het aanbod van flexibele diensten automatiseren om energiekosten te verlagen en de uitstoot van CO2 te verminderen. In ons opinie-onderzoek gaf 57% van de Nederlanders aan dat ze het goed zouden vinden als hun overheid meer zou uitgeven aan het onderzoek naar een sneller en veerkrachtiger energienetwerk.
Deze hogere energie-efficiëntie kan ook op het rekenproces zelf worden toegepast. Gecentraliseerde datacentra voor cloud computing kunnen meer energie-efficiënt worden dan een vergelijkbare werklast die via servers on-premise wordt verwerkt. Hoewel de totale geleverde rekenkracht tussen 2010 en 2018 met een factor zes is toegenomen, nam het totale energieverbruik slechts met 6% toe.17 Volgens de schattingen van 451 Research kunnen bedrijven hun energieverbruik met bijna 80% procent verlagen door het gebruik van AWS Cloud in plaats van het gebruik van hun eigen datacentrum. Als dit in heel Europa wordt toegepast, zou dit het equivalent van miljoenen huishoudens aan broeikasgasemissies besparen.18
Voor afzonderlijke bedrijven kan digitale technologie hen helpen hun koolstofvoetafdruk beter te bewaken en te verminderen. In ons opinie-onderzoek onder bedrijven gaf 92% van de Nederlandse bedrijven aan dat duurzaamheid even belangrijk zou blijven of in belang zou toenemen als factor bij het nemen van zakelijke beslissingen. Slechts 49% had er echter vertrouwen in dat ze op dit moment over toereikende digitale hulpmiddelen beschikten om hun duurzaamheid te bewaken en te verbeteren.
Overheid
Stand van zaken
| Doelstelling digitaal decennium van de EU19 | Stand van zaken |
| 100% online toegankelijk aanbod van belangrijke openbare diensten voor burgers en bedrijven in de EU. | Voor Nederland is de Europese Commissie van mening dat 75% van de belangrijke openbare diensten voor burgers en 84% voor bedrijven digitaal kunnen worden uitgevoerd.20 |
Aandeel van gebruikers e-overheid
Wat blijkt uit ons onderzoek?
De EU is wereldwijd toonaangevend voor de digitale overheid, maar er blijft nog een aanzienlijk onbenut potentieel over
91% van de Nederlanders maken op dit moment gebruik van digitale overheidsdiensten. Veel overheden in Europa worden beschouwd als de meest toonaangevende digitale overheden ter wereld. Volgens de Online Services Index van de Verenigde Naties staat Nederland bijvoorbeeld op de twaalfde plaats in de wereld.
| Rang | Naam land | Score Online Service Index VN |
| 1 | Republiek Korea | 1,00 |
| 2 | Estland | 0,99 |
| 3 | Denemarken | 0,97 |
| 4 | Finland | 0,97 |
| 5 | Singapore | 0,96 |
| 6 | Verenigd Koninkrijk | 0,96 |
| 7 | Verenigde Staten | 0,95 |
| 8 | Australië | 0,95 |
| 9 | Oostenrijk | 0,95 |
| 10 | Nieuw-Zeeland | 0,93 |
| 11 | Kazachstan | 0,92 |
| 12 | Nederland | 0,91 |
| 13 | Japan | 0,91 |
| 14 | China | 0,91 |
| 15 | Zweden | 0,90 |
| 16 | Verenigde Arabische Emiraten | 0,90 |
| 17 | Spanje | 0,89 |
| 18 | Frankrijk | 0,88 |
| 19 | Noorwegen | 0,88 |
| 20 | Cyprus | 0,87 |
De meeste Nederlanders die we hebben ondervraagd waren optimistisch over het niveau van de digitale overheid:
Gemiddeld genomen hebben we een onbenut potentieel gezien voor een groter gebruik van digitale diensten. Wanneer we vroegen naar specifieke activiteiten (zoals toegang tot een medisch dossier of het aanvragen van een nieuw paspoort) gaf een veel groter percentage aan dat ze deze activiteiten wel digitaal zouden willen doen dan het percentage dat dit al had gedaan.
De EU heeft zich tot doel gesteld dat 100% van de EU-burgers toegang tot hun medische dossier heeft en dat minstens 80% van EU-burgers gebruik maakt van een digitale identificatie (ID). Uit ons opinie-onderzoek bleek dat meer dan een derde van de Nederlanders hun medische dossier had geraadpleegd (41%), en dat bij meer dan een kwart werd gevraagd hun identiteit online aan te tonen (28%), terwijl 57% aangaf dat ze hun medische dossier wel online zouden willen raadplegen, en 44% zou hun identiteit wel online willen aantonen, wat aangeeft dat er nog meer vooruitgang geboekt kan worden.
In ons opinie-onderzoek vonden we relatief weinig aanwijzingen voor een verschil in houding onder verschillende leeftijdsgroepen. Voor de oudste leeftijdsgroep (65+) was het iets minder waarschijnlijk dan voor de jongste groep (18 t/m 24) om aan te geven dat ze wel een website of app zouden gebruiken om een medische afspraak te maken en belasting of een boete te betalen, maar net zo waarschijnlijk dat ze wel een website of app zouden gebruiken voor toegang tot een medisch dossier of het aanvragen van een nieuw paspoort of rijbewijs.21
De overgrote meerderheid (75% of meer) van de mensen die verschillende digitale activiteiten hadden ondernomen, vonden deze nuttig.
U heeft aangegeven dat u een overheidswebsite of -app heeft gebruikt voor de volgende activiteiten. Hoe nuttig of nutteloos vond u het?
Cloud computing speelt een essentiële rol bij het mogelijk maken van een digitale overheid: het verzamelen van gegevens, deze gegevens veilig houden en kostenbesparingen voor de belastingbetaler realiseren. Volgens onze schatting zou het overbrengen van 10% van de huidige IT-systemen naar de cloud Europese belastingbetalers meer dan € 900 miljoen per jaar kunnen besparen.
Bijlage - Methodologie
Onze belangrijkste schatting van de mogelijke economische effecten van het behalen van de doelstellingen voor het digitale decennium van de EU is gebaseerd op het optellen van onze schatting van de effecten van het behalen van vier doelstellingen:
- Het verhogen van het gebruik van cloud computing onder bedrijven tot 75%.
- Het gebruik van drie belangrijke digitale hulpmiddelen door kleine bedrijven (CRM, ERP en snel breedbandinternet) neemt toe tot 90%.
- 80% van de volwassenen in de EU hebben basis-digitale vaardigheden.
- De mogelijke economische effecten van kunstmatig intelligentie en big data.
We kiezen voor deze vier doelstellingen als een redelijke benadering voor de algemene reeks doelstellingen, waarbij we voorkomen dat doelstellingen met een overlappend mogelijk economisch effect dubbel worden geteld (bijv. het economische potentieel van kunstmatige intelligentie en het verhogen van het aantal zogeheten 'unicorns' in de EU), of die moeilijk zijn te kwantificeren (bijv. het economische effect van onderzoek en ontwikkeling op quantum computing). Hoewel onze grenswaarde voor invoering onder kleine bedrijven geen formele doelstelling van de EU is, denken we dat dit een redelijke benadering vormt voor andere EU-doelstellingen ten aanzien van het gebruik van de cloud, big data of kunstmatige intelligentie, of van de digitale intensiteit van bedrijven, terwijl we uit bestaande, goed onderbouwde studies kunnen putten.
Het verhogen van het gebruik van cloud computing onder bedrijven tot 75% in 2030.
Om dit te kunnen doen, combineren we de volgende schattingen:
- Gegevens uit ons opinie-onderzoek onder bedrijven over het gebruik van cloud computing per bedrijfsgrootte per regio, en de onderverdeling tussen IaaS ('infrastructure as a service'), PaaS ('platform as a service') of SaaS ('Software as a Service'). Voor de landen waarvoor we niet over directe opinie-gegevens beschikten, hebben we een benadering gekozen op basis van de DESI-gegevens van de EU inzake het gebruik van cloud computing voor bedrijven met meer dan tien medewerkers.
- Gegevens over openbare uitgaven aan de cloud (IaaS of PaaS) zijn waar mogelijk afkomstig uit opinie-onderzoek, en zijn geijkt op basis van gegevens van derden, van IDC en Statista.
- De gemiddelde terugverdientijd voor cloud computing, genomen als het gemiddelde van de schattingen uit onze eerdere effectstudies voor AWS (Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Canada en de Verenigde Staten).
- Uit gegevens van de OESO afgeleide multiplicatoren voor het effect op de bruto toegevoegde waarde voor elk land.
Het gebruik van drie belangrijke digitale hulpmiddelen door kleine bedrijven (CRM, ERP en snel breedbandinternet) neemt toe tot 90%
Voor deze schatting hebben we het volgende gedaan:
- Het bestaande gebruik van elk digitaal hulpmiddel (breedband met hoge snelheid, ERP of CRM) uit ons opinie-onderzoek onder bedrijven voor kleine, middelgrote en grote bedrijven vastgelegd. Indien deze gegevens er niet zijn, hebben we in plaats hiervan voor een benadering gekozen op basis van DESI-gegevens van de EU inzake het gebruik van breedband, ERP en CRM.
- Aangenomen dat het gebruik voor bedrijven van alle groottes voor alle soorten hulpmiddelen tot minimaal 90% toeneemt.
- Gebruik gemaakt van het berekende gemiddelde effect op de productiviteit van elke klasse hulpmiddelen afkomstig uit OESO (2019).
80% van de volwassenen heeft basis-digitale vaardigheden
Voor deze schatting maakten we gebruik van een combinatie van:
- DESI-gegevens van de EU uit 2021 over het percentage volwassenen met lagere vaardigheden dan de basis-digitale vaardigheden per land. (Gegeven dat onze opinie-gegevens via een internetpanel zijn ingevuld, beschikte iedereen die de vragenlijst had ingevuld tenminste over minimale internetvaardigheden en daarom hebben geen poging gedaan dit als maatstaf te gebruiken voor het voorkomen van lagere vaardigheden dan de basis-digitale vaardigheden.)
- Een geschatte gemiddelde toename van lonen van 9% voor volwassenen in het Verenigd Koninkrijk die over basis-digitale vaardigheden beschikten, afkomstig van het gemiddelde van de schattingen uit deze en dit onderzoek.
- Correctie van deze schatting voor elk land op basis van de schatting van de OESO (2017) van het relatieve effect op lonen per land door een hogere ICT-intensiteit van banen.
Mogelijke toename van de bruto toegevoegde waarde in de hele economie door kunstmatige intelligentie en big data
Extrapolatie van de schatting van McKinsey (2018) van de economische effecten van kunstmatige intelligentie in 2030, verdeeld over verschillende landen en met aanpassing door:
- Met behulp van de AI-index van Tortoise als benadering om te ijken in hoeverre verschillende Europese landen kunnen profiteren van kunstmatige intelligentie of big data.
- Met aftrek van het effect dat sinds 2018 al plaats heeft gevonden, op basis van een langzaam S-grafiek-verspreidingspad voor kunstmatige intelligentie.
- https://www.google.com/url?q=https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/europes-digital-decade-digital-targets-2030_en&sa=D&source=docs&ust=1654767330657438&usg=AOvVaw3dreZ22hPe5OcjXJSbe0kX
- Bedrijven krijgen 1 punt voor elk van de volgende zaken: meer dan 50% van het personeel heeft toegang tot het internet voor zakelijke doeleinden; aantal ICT-specialisten; snel breedbandinternet (30 Mbps of meer); meer dan 20% van het personeel krijgt een mobiel apparaat waarmee een mobiele verbinding kan worden gemaakt; het hebben van een website; een website heeft geavanceerde functies (ten minste één van de volgende: beschrijving van goederen of diensten, prijslijsten; de mogelijkheid voor bezoekers om online goederen of diensten aan te passen of te ontwerpen; gepersonaliseerde inhoud op de website voor reguliere of terugkerende bezoekers); het gebruik van 3D-printen; het kopen van middelhoge cloud computing-diensten; het versturen van facturen die geschikt zijn voor automatische verwerking; het gebruik van industriële robots of onderhoudsrobots; beschikken over een e-commerce-verkoopboekhouding voor minstens 1% van de totale omzet; het intern of extern analyseren van big data uit een databron. Digitaal intensieve bedrijven zijn de bedrijven met een score van 6 of hoger.
- Skills for a Digital World, OESO (2016)
- Respondenten kregen veertien mogelijke factoren voorgelegd; betrouwbaarheid; eerste cloudaanbieder die we hebben uitgeprobeerd; reputatie; kosten; beveiliging; toegang tot de laatste technologieën; breedte van het dienstenaanbod; specifieke diensten of API's aangeboden door de cloudaanbieder; nationaliteit van de aanbieder; wereldwijde aanwezigheid van de aanbieder; gemak van noodherstel; locatie waar gegevens worden opgeslagen; breder ecosysteem van vaardigheden, diensten en partnerbedrijven; milieu-effect en/of lagere koolstofvoetafdruk.
- Berekening van Public First op basis van de Total Economy Database van The Conference Board
- Het aandeel van administratieve stappen die burgers online kunnen uitvoeren voor belangrijke gebeurtenissen in het leven (geboorte van een kind, nieuwe woning enz.) (op een schaal van 0 t/m 100)
- Digitale openbare diensten voor bedrijven (score van 0 t/m 100)
- Dit wordt gemeten aan de hand van het gebruik van bedrijven van minstens vier van de twaalf geselecteerde digitale technologieën die door de EU zijn uitgekozen. De exacte lijst met technologieën verschilt van jaar tot jaar.
- OESO
- Bedrijven krijgen 1 punt voor elk van de volgende zaken: meer dan 50% van het personeel heeft toegang tot het internet voor zakelijke doeleinden; aantal ICT-specialisten; snel breedbandinternet (30 Mbps of meer); meer dan 20% van het personeel krijgt een mobiel apparaat waarmee een mobiele verbinding kan worden gemaakt; het hebben van een website; een website heeft geavanceerde functies (ten minste één van de volgende: beschrijving van goederen of diensten, prijslijsten; de mogelijkheid voor bezoekers om online goederen of diensten aan te passen of te ontwerpen; gepersonaliseerde inhoud op de website voor reguliere of terugkerende bezoekers); het gebruik van 3D-printen; het kopen van middelhoge cloud computing-diensten; het versturen van facturen die geschikt zijn voor automatische verwerking; het gebruik van industriële robots of onderhoudsrobots; beschikken over een e-commerce-verkoopboekhouding voor minstens 1% van de totale omzet; het intern of extern analyseren van big data uit een databron.
- https://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS47685521
- https://itif.org/publications/2021/06/01/secrets-cloud-computings-first-stage-action-agenda-government-and-industry
- https://www.nrdc.org/sites/default/files/data-center-efficiency-assessment-IP.pdf
- https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/RW21
- Bovendien heeft de EU doelstellingen vastgesteld voor het verhogen van het Europese aandeel in de productie van halfgeleiders, waarbij minstens 10.000 klimaatneutrale zeer veilige edge-knooppunten worden ingezet en de eerste kwantumcomputer wordt gebouwd. Gegeven het feit dat we niet over deze cijfers beschikken of deze op het moment moeilijk te meten zijn, hebben we deze hier niet vermeld.
- https://digital-strategy.ec.europa
- https://www.science.org/doi/10.1126/science.aba3758
- https://www.aboutamazon.eu/news/aws/eu-businesses-that-move-to-aws-cloud-can-improve-energy-efficiency-and-reduce-carbon-emissions
- De EU heeft zich ook tot doel gesteld dat 100% van de EU-burgers toegang tot hun medische dossier heeft en dat minstens 80% van EU-burgers gebruikmaakt van een digitale identificatie (ID), maar hiervoor bestaan nog geen vergelijkbare gegevens.
- DESI - Compare countries progress — Digital Scoreboard - Data & Indicators (digital-agenda-data.eu)
- Een minpunt is wel dat ons opinie-onderzoek door een aanbieder van online panelonderzoek is uitgevoerd, waardoor respondenten zonder internet of basis-digitale vaardigheden waarschijnlijk niet hebben deelgenomen.